Τα ερυθροδιακόσμητα αγγεία της Μέσης Νεολιθικής από το σπήλαιο του Κύκλωπα στις Βόρειες Σποράδες

Η νεολιθική κεραμική που μελετώ από την Κουτρουλού Μαγούλα έχει το πλεονέκτημα ότι προσφέρει ακριβέστατο στρωματογραφικό συσχετισμό με τους χώρους του οικισμού, στοιχείο πού έως τώρα δεν ήταν δυνατό να εξασφαλιστεί στις παλαιότερες ανασκαφές παρόμοιων θέσεων στη Θεσσαλία. Τα σκεύη που εξετάζουμε από την Κουτρουλού προέρχονται από τους εσωτερικούς αλλά κυρίως από τους εξωτερικούς χώρους των νεολιθικών σπιτιών, παρότι εμφανίζονται με διαφορές ως προς την μορφή της απόθεσης. Από πλευράς σχημάτων περιλαμβάνουν κυρίως κύπελλα, φιάλες και λεκανίδες, αλλά και μαγειρικά, κλειστά, ηθμούς, προχοϊκά δοχεία και τράπεζες προσφορών. Η διακόσμησή τους γίνεται με επίθετα στοιχεία, κυρίως όμως με χρωματικές παραλλαγές που επιτυγχάνονται με την τοποθέτηση των αγγείων στο λάκκο όπτησης, στην κατάλληλη θέση σε σχέση με τη φωτιά και τα λοιπά σκεύη, αλλά και με την επεξεργασία της επιφάνειας ως προς τη στίλβωση και την εκτέλεση γραπτών διακοσμητικών γραμμών πριν την όπτηση.

Η ποικιλία των χρωματισμών που παράγονται τελικά κάνει προφανή την αδυναμία της τυποποιημένης ταξινόμησης της νεολιθικής κεραμικής, παρά τον ένα αιώνα της ιστορίας της, να εκφράσει το πλήθος των παραλλαγών που υφίστανται στον οικισμό. Κυρίως αποδυναμώνει τη σημασία του γεγονότος ότι οι παραλλαγές αυτές δεν είναι απλώς τυχαία τεχνικά επιτεύγματα, αλλά δημιουργούνται σκόπιμα και αναθεωρούνται στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου, των ανταγωνισμών και των συσχετισμών που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των μελών της νεολιθικής κοινότητας. Τέλος η συσσώρευση των θραυσμάτων της κεραμικής γύρω από τα κτήρια τα “ανακυκλώνει” δίνοντάς τους την αξία του δομικού υλικού πάνω στο οποίο χτίζεται η ιστορία της κοινότητας.