Η πολύχρωμη Nεολιθική κεραμική της Φτελιάς Μυκόνου

Μελετώ σύνολο αγγείων με πρωτότυπη πολύχρωμη διακόσμηση από το Νεολιθικό οικισμό της Φτελιάς στη Μύκονο, που ανέσκαψε ο καθ. Α. Σάμψων: πρόκειται για ανοιχτά σκουρόχρωμα και στιλβωμένα σκεύη που ζωγραφίζονται με κόκκινα και λευκά σχέδια, συνήθως μετά το ψήσιμο του αγγείου. Αυτό δεν εξασφαλίζει καλή πρόσφυση της βαφής στην επιφάνεια του σκεύους, αντίθετα της δίνει τη μορφή κρούστας που απολεπίζεται γρήγορα. Άραγε πόσο γρήγορα φθείρονταν η διακόσμηση στη διάρκεια ζωής ενός αγγείου και υπάρχει πιθανότητα να επαναζωγραφίζονταν;

Εκτός από την ιδιαιτερότητα της κατασκευής της, η πολύχρωμη κεραμική της Φτελιάς είναι ιδιαίτερα γοητευτική γιατί είναι στενά συνδεδεμένη με ευρύτερα ζητήματα της Νεολιθικής έρευνας, όπως ο συμβολικός ρόλος της κεραμικής και της διακόσμησης για τον Νεολιθικό άνθρωπο και την κοινωνία του.

Υπάρχουν κάποια στοιχεία στη Φτελιά που υποστηρίζουν τη σχέση αυτή: καταρχήν η πολύχρωμη κεραμική βρίσκεται σε έναν μόνο κτήριο του οικισμού. Επιπλέον, μέσα στο ίδιο κτήριο συνυπάρχει με άλλα ιδιαίτερα σκεύη, όπως τις λεκάνες με οπές στο χείλος και τα πύραυνα, αλλά και με ειδώλια και χάλκινα και χρυσά μικροαντικείμενα.

Ποια μπορεί να είναι λοιπόν η χρήση των πολύχρωμων αγγείων της Φτελιάς σε σχέση με τα αντικείμενα αυτά; Ποιος ο ρόλος τους σε σχέση με τα άλλη “μη ιδιαίτερα” σκεύη του οικισμού, όπως τα μαγειρικά, τα πιθοειδή και τα “αμιγώς χρηστικά”; Μπορεί να έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία η επιλογή της τεχνικής αυτής, αντί της συμβατικής -πριν το ψήσιμο- ζωγράφισης της επιφάνειας που ήταν κοινώς διαδεδομένη στους σύγχρονους με τη Φτελιά Νεολιθικούς οικισμούς; Είναι άραγε πιθανό να βρισκόμαστε μπροστά σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συμβολικής χρήσης της τεχνολογίας;